Oziębienie pośmiertne

Kontynuujemy temat wczesnych znamion śmierci, czyli zmian w organizmie występujących po zgonie człowieka, które pojawiają się z chwilą ustania krążenia. Warto mieć na uwadze, że znamiona pojawiają się w różnym czasie, jednak ich wspólną cechą jest fakt, że wykształcają się w pierwszych 12 godzinach po zgonie. Do wczesnych znamion śmierci należą: plamy opadowe (pośmiertne), stężenie pośmiertne, oziębienie, bladość, wysychanie. Wpis o plamach opadowych już powstał – dzisiaj zajmiemy się pozostałymi znamionami. Stężenie pośmiertne Stężenie pośmiertne jest to stopniowe skrócenie i usztywnienie mięśni. Na początku po śmierci zwiotczeniu ulegają wszystkie mięśnie, zarówno gładkie, jak i prążkowane. Stężenie pośmiertne ma miejsce po śmierci i jest wynikiem zmian biochemicznych zachodzących w mięśniach, które można przyrównać do trwałego skurczu mięśni. Po śmierci organizm nie magazynuje energii w ATP, czyli adenozynotrójfosforanie co z kolei prowadzi do stopniowego, ale trwałego związania włókien mięśniowych - aktyny i miozyny. W wyniku tego procesu powstaje aktomiozyna - nierozciągliwe białko odpowiedzialne za usztywnienie skróconych mięśni. Siła stężenia pośmiertnego zależy od kilku czynników: masy mięśniowej, "aktywności" mięśniowej przed zgonem - ataku padaczki, porażenia prądem, wysiłku fizycznego, temperatury otoczenia. Stężenie pośmiertne szybciej występuje w wyższych temperaturach oraz w sytuacji, gdy zgon był poprzedzony wysiłkiem fizycznym. Zaczyna się we wszystkich mięśniach w tym samym czasie, jednak zważywszy na różnice masy mięśniowej różnych grup mięśniowych obserwuje się je w różnym przedziale czasowym. I tak: po upływie 1 do 3 godzin po śmierci stężenie pośmiertne zajmuje mięśnie mimiczne twarzy, drobne mięśnie palców i rąk, w przypadku pozostałych partii mięśniowych, stężenie pośmiertne rozwija się w czasie 6-8 godzin. Jeżeli przełamiemy kończynę, czyli zegniemy ją na siłę pomimo tego, że wytworzyło się już stężenie pośmiertne, to rozwinie się ono ponownie, ale nie będzie już tak wyraźnie zaznaczone. W naszym ciele przeważają zginacze nad prostownikami, co wpływa na pozycje ciała po zgonie. Dlatego też, po śmierci obserwujemy: zgięcie kończyn w stawach łokciowych i kolanowych, zaciśnięcie palców rąk, wyprostowanie kończyn dolnych w biodrach, ułożenie stóp w pozycji szpotawo-końskiej. Stężenie pośmiertne mija najczęściej od drugiej doby, w kolejności powstawania, a jego ustępowanie jest zależne od temperatury otoczenia. Średnio mija od około 72 godziny od zgonu. Z kolei w temperaturze 5-15°C może utrzymywać się nawet przez tydzień, a w temperaturze poniżej 5°C nawet kilka tygodni. Oziębienie pośmiertne Oziębienie pośmiertne jest to pośmiertna utrata ciepła wynikająca z ustania procesów przemiany materii oraz wyrównywania temperatury zwłok do temperatury otoczenia. Do procesów wyrównujących temperaturę ciała do temperatury otoczenia, w którym znajdują się zwłoki należą: przewodzenie, konwekcja, promieniowanie, parowanie. Oczywiście szybkość procesu oziębienia pośmiertnego zależy od wielu czynników, do których, m.in. należą: temperatura otoczenia, wilgotność środowiska, ruch powietrza, grubość tkanki tłuszczowej podskórnej, sposób oziębienia, rodzaj ubrania. W naszych warunkach klimatycznych wyrównanie temperatur trwa zazwyczaj od 16 do 20 godzin. Oczywiście odkryte części ciała szybciej są chłodne – z reguły po upływie około 1-2 godzin, pozostałe po 5 godzinach. Po 6-9 godzinach po śmierci temperatura w odbytnicy spada średnio około 1°C na godzinę. W kolejnych godzinach ten spadek jest wolniejszy. Jeżeli przyczyną zgonu był ciężki proces zapalny to w pierwszym okresie po zgonie można zaobserwować niewielki wzrost temperatury ciała. Podobno oziębienie pośmiertne ma znaczenie w określaniu czasu śmierci do około 12 godzin, gdy istnieje możliwość porównania temperatury na odkrytych i zakrytych częściach ciała. Bladość pośmiertna Bladość pośmiertna jest to skutek zatrzymania krążenia i opadania krwi do najniżej położonych części ciała. Najlepiej jest widoczna na granicy plam opadowych. Jej znakiem charakterystycznym jest szarawy lub woskowy wygląd. Wysychanie pośmiertne Wysychanie pośmiertne jest wynikiem parowania wody ze zwłok. Najszybciej wysycha rogówka (wypukła zewnętrzna warstwa gałki ocznej w jej przedniej części) przy niezamkniętych powiekach, która mętnieje już po 2-4 godzinach. Znakiem charakterystycznym wyschniętych spojówek są żółtawe plamy na powierzchniach bocznych gałki ocznej. Wysychanie pośmiertne najczęściej zachodzi w miejscach, które są pozbawione zrogowaciałego naskórka – jest bardzo dobrze widoczne w okolicy czerwieni wargowej, skrzydełek nosa oraz opuszek palców. Dzięki zjawisku wysychania pośmiertnego istnieje możliwość ujawnienia i opisania urazów, do których doszło na krótki czas przed zgonem – głównie otarć naskórka. Wysychanie pośmiertne występuje w postaci pergaminowatego stwardnienia i zmiany barwy na brązową, brązowo – brunatną lub ciemnobrunatną. Warto mieć na uwadze to, że zła interpretacja wysychania pośmiertnego może mieć poważne skutki, głównie prawne – takim przykładem jest, np. pasmowate wyschnięcie w fałdach skórnych szyi małych dzieci. Takie ślady mogą zostać uznane, jako ślady duszenia. Podobnym przypadkiem są brunatne lub sino-brunatne pasmowate ślady wysychania występujące w obrębie zmacerowanego naskórka moszny – te z kolei mogą być pomylone z mechanicznym urazem tej okolicy. Z kolei pośmiertne nadtrawienie naskórka i skóry przez żerujące owady wyglądające jak brunatne, brązowo-brunatne lub suche plamy mogą zostać zinterpretowane, jako skutek urazu mechanicznego. Jeżeli nie jest się do końca pewnym warto naciąć na zwłokach „wątpliwe” miejsce i potwierdzić (lub wykluczyć) że w ich obrębie znajdują się podbiegnięcia krwawe, które świadczą o zażyciowości doznania urazu. Tekst powstał na podstawie tomu drugiego "Kultury śmierci, kultury umierania" pod redakcją Andrzeja Guzowskiego, Elżbiety Krajewskiej - Kułak, Grzegorza Bejda.

Oziębienie pośmiertne

Wczesne znamiona śmierci

Headline