Historia współczesnej kryminalistyki

Kiedy nastąpił rozkwit w historii współczesnej kryminalistyki? Kim są ojcowie tej dziedziny i które z odkryć było tym przełomowym? Zapraszam do przeczytania poniższego artykułu!

Kryminalistyka zrodziła się wówczas, gdy popełniono pierwsze przestępstwo. Zarówno osoby z organów ścigania, jak i pozostali szukali skutecznych sposobów ujęcia sprawcy, aby potem poddać go karze za popełniony czyn. Matką kryminalistyki jest medycyna sądowa, z której powstała medycyna kryminalna – na miejscu zbrodni obecny był lekarz, który określał przyczynę zgonu oraz opisywał doznane przez ofiarę obrażenia.

Za początki współczesnej kryminalistyki można uznać pochodzący z XIII wieku napisany przez Hsi Yuan Lu pierwszy podręcznik do medycyny sądowej o tytule “Oczyszczanie ze zła”. Autor tego repetytorium, jako pierwszy zwrócił uwagę na tak ważną kwestię, jaką jest badanie miejsca zbrodni oraz potwierdzał, że ” Różnica włosa równa się różnicy tysiąca li”, gdzie li to tysiąc chińskich mil. Wiele lat później Edmond Locard – wybitny francuski naukowiec dodatkowo uwydatnił znaczenie śladów pozostawianych na miejscu zbrodni poprzez sformułowanie podstawowej zasady kryminalistyki: “Każdy kontakt pozostawia ślad”.

W przypadku Europy dopiero w 1533 roku cesarz Niemiec Karol V wydał pierwszy kodeks nakazujący wykonanie ekspertyzy medycznej, jeżeli podejrzewano takie przypadki jak:

• morderstwo,
• zranienie,
• otrucie,
• powieszenie,
• utopienie,
• dzieciobójstwo,
• usunięcie ciąży.

Praktycznie do XVI wieku medycy nie przeprowadzali sekcji zwłok z powodu oporów do naruszania ciała po śmierci. Pionierem był francuski chirurg Ambroise Paré zajmujący się badaniem śladów postrzałowych w ciałach ofiar, a twórcą anatomii patologicznej był w XVIII wieku Włoch – Giovanni Morgagni. Z kolei włoski psychiatra Cezar Lombrosso przeprowadził wiele pomiarów czaszek kryminalistów, zarówno w więzieniach, jak i szpitalach psychiatrycznych – wynikiem tych badań było twierdzenie, że czaszkę każdego z nich cechuje jakiś defekt, który sprawia, że są one bardziej podobne do czaszek zwierząt niż głowy normalnych ludzi. Na podstawie tych pomiarów Lombrosso twierdził, że taki człowiek rodzi się już, jako zbrodniarz.

Jednak to XIX oraz XX w. były przełomowe dla kryminalistyki – w XIX wieku nastąpił gwałtowny wzrost przestępczości, przez co koniecznym było udoskonalenie metod identyfikacyjnych oraz śledczych. Główną przyczyną tego przyrostu było powstawanie nowych ośrodków przemysłowych, co wiązało się z rozwojem miast oraz migracją ludzi ze wsi. Tak duża eskalacja ludności w miastach zapewniała anonimowość jednostki oraz jej izolację społeczną, co było powodem większej ilości wykroczeń. Wcześniej z racji małej ilości ludzi oraz zjawiska przestępczości bazowano na obserwacji konkretnych osób oraz przesłuchaniach. W XIX wieku został również wprowadzony przez ustawodawstwo europejskie całkowity zakaz tortur w procesie karnym, które wcześniej były nieodzownym elementem przesłuchań. W związku z tym koniecznością stało się znalezienie nowych metod zwalczania przestępczości, a ówczesne władze zaczęły przywiązywać dużą wagę do śladów pozostawionych na miejscu zbrodni oraz ich identyfikacji. Dodatkowym plusem dla rozwoju kryminalistyki był dynamiczny rozwój nauk zarówno przyrodniczych, jak i technicznych, dzięki czemu ich zdobycze były wykorzystywane w dochodzeniu przestępstw, badania miejsc zdarzeń, identyfikacja człowieka, zabezpieczenia śladów oraz dowodów rzeczowych.

Najważniejszymi wydarzeniami w historii kryminalistyki były:

-1892 – Francis Galton wydaje książkę, pt. “Odciski palców” i opracował metodę klasyfikacji linii papilarnych;

– w 1893 roku Alfons Bertillon wydaje książkę o identyfikacji przestępcy za pomocą metody zwanej antropometrią, która była pierwszą metodą identyfikacyjną, lecz okazała się bardzo czasochłonna i tym samym niezbyt dokładna;

– poza dziełem twórcy pierwszej metody identyfikacyjnej w 1893 roku Hans Gross opublikował swoją pierwszą książkę “Podręcznik dla sędziów śledczych, urzędników policyjnych, żandarmów itd.,”Był to pierwszy podręcznik łączący różne dziedziny nauki, takie jak chemia, fizyka, zoologia oraz fotografia, wskazujący jak można wykryć i zwalczać przestępstwa. To właśnie rok 1893 przyjmowany jest jako narodziny kryminalistyki;

-na początku 1900 roku R.A.Reiss otwiera w Lozannie, w Szwajcarii Instytut Nauk  Policyjnych i przyczynił się do rozwoju fotografii kryminalistycznej,

– w 1910 roku Rocard zakłada Instytut Kryminalistyki w Lyonie,

-w 1915 roku, Roberta Heindl otwiera w Dreźnie laboratorium, które w przyszłości funkcjonowało jako niemieckie krajowe laboratorium policyjne. Później powstawały laboratoria w Holandii, Szwecji, Finlandii i Austrii.

W przypadku krajów anglojęzycznych rozwój kryminalistyki był dużo wolniejszy – laboratorium w Los Angeles działało dopiero od 1923, a laboratorium FBI powstało dopiero w 1932 roku! Z kolei w Londynie laboratorium policyjne działało pod opieką Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i zostało otworzone po 1935 roku.

A jak wyglądał rozwój kryminalistyki w Polsce? O tym napiszę w następnym artykule.